مقایسه ی تطبیقی جلوه های ساختاری فیلمنامه های سینمای معناگرای ایران- پروژه عملی: نگارش فیلمنامه «فصلی دیگر»

در این پژوهش تلاش شده است تا به بررسی سینمای معناگرای ایران از منظر فیلمنامه اهتمام شود. مسئله ی اصلی این تحقیق یافتن شاخصه های فیلمنامه های معناگرای سینمای ایران در یک دهه ظهور و افول این سینماست. اهمیت این پژوهش به جهت آسیب شناسی ساختار فیلمنامه های معناگرای ایران با توجه به عدم اقبال مخاطبان است که در نهایت موجب شده است موج این پدیده ی نوظهور فروکش کند. این پژوهش به شیوه ی توصیفی تحلیلی انجام شده و با اتکا به منابع کتابخانه‎ای و مشاهدات یک دهه سینمای ایران و فیلم های سینمایی این دهه و سال های پیش از نام گذاری سینمای معناگرا شکل گرفته است. بدین منظور در این پژوهش به ویژگی های فیلم ها و فیلمنامه های معناگرا پرداخته و آن ها را بر اساس سنجه های فیلمنامه نویسی معاصر از منظر سید فیلد و رابرت مک کی می پردازیم و با توجه به شاخصه ‎های سینمای معناگرا بر اساس دیدگاه های متولیانش یعنی دستیابی به عوالم روحیِ بشر به طرق معنوی، فیلم های معناگرای سینمای ایران را بر اساس سنجه های پژوهش انتخاب کرده و در تحلیل آن ها به این نتایج دست یافتیم که الگوی سفر در فیلم های معناگرای ایران اهمیت ویژه ای دارد. سفر یا به عنوان عامل محرک و نقطه ی شروع فیلمنامه وجود دارد و یا در مسیر تحول شخصیت اهمیت می یابد و یا شخصیت را به پایان فیلم پیوند می دهد. هم چنین در بررسی ها مشاهده شد درصد بالایی از شخصیت های فیلم های معناگرا کسانی هستند که قادر به برقراری ارتباط درست و عمیق با مردم عادی نیستند و قشر تحصیلکرده ی جامعه در این فیلم ها همه از معنویت دور مانده اند. غالب کشمکش شکل گرفته در درون فیلم ها ماهیت درونی داشته و بیش از نیمی از موانع شخصیت های اصلی غیرانسانی هستند. در این پژوهش هم چنین مشاهده شد که پایان بندی غالب فیلم های معناگرای ایران به روابط علت و معلولی متکی نیستند و عواملی خارج از ساختار درام که غالباً شکل معجزه دارند و یا به سایر عوامل معنوی ارتباط دارند ماجرا را به پایان می رسانند.